รักษามีบุตรยาก…ที่ไหนดี
คู่สมรสหลายคู่ เมื่อวางแผนมีลูก รอแล้วรอเล่า ภรรยาก็ไม่ตั้งครรภ์สักที หลายคู่วางแผนอยากจะปรึกษาแพทย์ คำถามต่อไปคือ จะไปคลินิกไหนดี แพทย์คนไหนเก่งสุด บางคู่อาจพอมีข้อมูลจากญาติหรือเพื่อน หลายคู่เริ่มต้นจากการหาข้อมูลทางอินเตอร์เน็ต โดยพิมพ์คำ ว่า “อยากมีลูก” หรือ “มีบุตรยาก” คู่สมรสสามารถหาข้อมูลจากเว็บไซต์ของแต่ละคลินิก อาจโทรศัพท์สอบถามข้อมูลเบื้องต้น หรือจะลองไปเยี่ยมชมสถานที่ และพูดคุยกับเจ้าหน้าที่ ถามประสบการณ์จากคนที่เคยรักษา แต่ละคู่อาจมีเหตุผลในการเลือกคลินิก ต่างกัน คลินิกที่ดีของเพื่อนอาจไม่ใช่คลินิกที่เหมาะสมกับคู่ของเรา ก่อนที่จะเลือกคลินิกที่เหมาะสมนั้น คู่สมรสอาจใช้แนวทางเพื่อใช้ ประกอบการตัดสินใจ ดังต่อไปนี้
สิ่งที่ควรพิจารณาสำหรับการเลือกคลินิกหรือโรงพยาบาลรักษามีบุตรยาก
1. คลินิกรักษามีบุตรยากแบ่งเป็นหลาย ประเภท ชนิดเป็นคลินิกขนาดเล็กมีแพทย์ 1-2 คน เป็นคลินิกขนาดใหญ่มีแพทย์ 3-8 คน หรือเป็น คลินิกรักษามีบุตรยากในโรงพยาบาลเอกชนหรือ โรงพยาบาลโรงเรียนแพทย์ ข้อดีของคลินิกขนาดเล็ก คือมีความเป็นส่วนตัวสูง สามารถเข้าถึงแพทย์ได้ง่าย และเร็ว ส่วนข้อดีของคลินิกขนาดใหญ่ หรือคลินิก ในโรงพยาบาลคือมีเครื่องมือ อุปกรณ์ครบครัน มีห้องปฏิบัติการ ทำให้ได้ผลแล็ปรวดเร็ว มีความสะดวกในการปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านต่างๆ ในกรณี
จำเป็นต้องรักษาเรื่องอื่นร่วมด้วย มีห้องพักในกรณี มีอาการแทรกซ้อนจากการรักษา แพทย์สามารถติดตามดูอาการได้อย่างใกล้ชิด แต่มักเข้าถึงแพทย์ยาก ส่วนใหญ่จะได้คุยกับพยาบาลแทน สำหรับคลินิกในโรงพยาบาลโรงเรียนแพทย์ คู่สมรสอาจไม่ได้เจอแพทย์ท่านเดียวทุกครั้ง การรักษาอาจไม่ได้ให้ผลดี เท่ากับได้รับการรักษาจากแพทย์ท่านเดียว
2. คลินิก หรือโรงพยาบาล มีใบอนุญาตในการให้บริการเกี่ยวกับเทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์ตามประกาศของแพทย์สภาหรือไม่ คลินิกที่ไม่มีใบอนุญาต อาจจะไม่ได้ปฏิบัติตามมาตรฐานของการรักษาตามที่แพทย์สภากำหนด
3. คลินิกมีแพทย์เฉพาะทางด้านอื่นหรือไม่ กรณีที่ปัญหามีบุตรยากมาจากฝ่ายชาย อาจจำเป็นต้องปรึกษาหรือทำหัตถการโดยแพทย์เฉพาะทางด้านระบบสืบพันธุ์และระบบทางเดินปัสสาวะผู้ชาย คลินิกมีแพทย์ผู้เชี่ยวชาญในการผ่าตัดระบบสืบพันธุ์เพศหญิงหรือไม่ คลินิกมีบริการการผ่าตัดเนื้องอกในรังไข่ มดลูก หรือเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่หรือไม่ มีนักจิตวิทยา หรือพยาบาลให้คำปรึกษาให้ความช่วยเหลือทางด้านจิตใจเมื่อคู่สมรสมีภาวะเครียดเนื่องจากการรักษาหรือไม่
4. สถานที่ตั้งคลินิกและเวลาทำการ สถานที่ตั้งอาจไม่ใช่เหตุผลหลักในการตัดสินใจสำหรับบางคู่ แต่เวลาทำการอาจมีความสำคัญสำหรับคู่สมรสที่ทำงาน ประจำ และไม่สามารถลางานได้บ่อย ซึ่งสามารถพบแพทย์ได้หลังเลิกงาน ควรดูว่าคลินิกเปิดทำการช่วงเย็น วันเสาร์ อาทิตย์ วันหยุดนักขัตฤกษ์หรือไม่ ถ้าคลินิกไม่เปิดวันเสาร์ อาทิตย์ คลินิกมีการจัดการอย่างไรสำหรับกรณีที่อาจมีการทำหัตถการตรงกับวันเสาร์ อาทิตย์ กรณีถ้าคู่สมรสมีคำถาม หรือความจำเป็นเร่งด่วนในเวลากลางคืน สามารถโทรศัพท์ติดต่อเจ้าหน้าที่ได้อย่างไร
5. ทีมแพทย์พยาบาล เจ้าหน้าที่ให้บริการในหน่วยงานต่างๆ ในคลินิก มีความรู้ ความเชี่ยวชาญ และมีจิตใจพร้อมให้บริการมากน้อยเพียงใด
แนวทางพิจารณาสำหรับการเลือกแพทย์รักษามีบุตรยาก
คู่สมรสอาจได้ข้อมูลจากเพื่อนๆ แนะนำ ว่าแพทย์ท่านนี้เก่ง แพทย์ท่านนี้ดัง คนไข้เยอะ บางคนอ่านข้อมูลในกระทู้ต่างๆ สมาชิกชมรมมีบุตรยากทั้งหลาย แนะนำแพทย์ที่ตนเองเคยไปรักษา ทั้งสำเร็จและไม่ประสบความสำเร็จ สุดท้ายมีรายชื่อแพทย์เก่งเป็นแถวยาว ตัดสินใจลำบาก ไม่รู้จะเชื่อใครดีคู่สมรสอาจใช้แนวทางข้างล่างเพื่อช่วยประกอบในการตัดสินใจ
1. เป็นสูตินรีแพทย์เชี่ยวชาญด้านเวชศาสตร์การเจริญพันธุ์หรือไม่ มีประสบการณ์ในการรักษาผู้มีบุตรยากยาวนานกี่ปี แพทย์มีความเชี่ยวชาญ ด้านไหนเป็นพิเศษบ้าง
2. แพทย์มีเวลาในการพูดคุยกับคู่สมรส เกี่ยวกับการรักษามากน้อยเพียงใด คู่สมรสบางคู่อาจต้องการเวลาพูดคุย ซักถามข้อสงสัยจากแพทย์มาก แพทย์ที่มีชื่อเสียงดังมักมีเวลาพูดคุยกับคนไข้น้อย แพทย์บางท่านสามารถปรึกษาหรือสอบถามข้อสงสัยทางโทรศัพท์หรือทางอีเมล์ได้ แพทย์บางท่านอาจไม่สะดวก
3. เป็นแพทย์ประจำที่คลินิก หรือ แพทย์ตรวจนอกเวลา ปัญหาส่วนใหญ่ของแพทย์ตรวจนอกเวลาคือ วันและเวลานัดหมายมักมีความยืดหยุ่นน้อย คู่สมรสอาจไม่ได้รับสิ่งที่ดีที่สุดสำหรับการรักษา
“คลินิกที่ดีของเพื่อนอาจไม่ใช่คลินิกที่เหมาะสมกับคู่ของเรา”
สิ่งที่ควรพิจารณาในการเลือกห้องปฏิบัติการ
1. คลินิกมีห้องปฏิบัติการอะไรบ้าง เช่น ห้องปฏิบัติการสำหรับวิเคราะห์ฮอร์โมน,ห้องปฏิบัติการตรวจวิเคราะห์และเตรียมอสุจิ และห้องปฏิบัติการสำหรับเลี้ยงตัวอ่อน และห้องปฏิบัติการพันธุศาสตร์ มีการรับรองความสามารถห้องปฏิบัติการทางการแพทย์ตามมาตรฐาน ISO 15189 จากสำนักมาตรฐานห้องปฏิบัติการ กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์กระทรวงสาธารณสุขหรือไม่
2. ห้องปฏิบัติการสำหรับเลี้ยงตัวอ่อน สามารถเลี้ยงตัวอ่อนได้ถึงระยะบลาสโตซิสท์หรือไม่ และให้บริการมานานกี่ปี มีบริการตรวจสอบความผิดปกติของโครโมโซมของตัวอ่อนก่อนใส่กลับโพรงมดลูกหรือไม่ ถ้ามีกระบวนการทำเกิดขึ้นในคลินิก หรือส่งไปทำที่อื่น สถานที่ส่งไปทำ มีมาตรฐานมากน้อยเพียงใด
3. ห้องปฏิบัติการมีนักวิทยาศาสตร์เลี้ยงตัวอ่อนกี่คนทำงานประจำที่คลินิก หรือเป็นนักวิทยาศาสตร์นอกเวลา (part time) คลินิกที่มีนักวิทยาศาสตร์เลี้ยงตัวอ่อนมาทำงานเป็นบางวัน อาจมีข้อจำกัดในการดูแลตัวอ่อน
4. ห้องปฏิบัติการมีบริการแช่แข็งอสุจิ แช่แข็งไข่ แช่แข็งตัวอ่อน หรือไม่ ถ้าไม่มีสถานที่ฝากแช่แข็งมีมาตรฐาน และการรักษาความปลอดภัยดีมากน้อยเพียงใด
การพิจารณาเรื่องอัตราความสำเร็จ
การรายงานอัตราความสำเร็จของแต่ละคลินิก อาจไม่ได้ใช้มาตรฐานเดียวกัน การรายงานตัวเลขสถิติอาจมีการเลือกหรือละเว้นข้อมูลบางอย่างเพื่อให้มีอัตราความสำเร็จสูง อาจมีการหลีกเลี่ยงเคสที่มีความยาก ที่มีโอกาสสำเร็จต่ำหรือ อาจมีการนำเสนอแค่กลุ่มอายุที่มีอัตราความสำเร็จสูง พึงระลึกเสมอว่าคลินิก ที่มีอัตราความสำเร็จสูง ไม่ได้หมายความว่าเป็นคลินิกที่ดีสุดเสมอไป คู่สมรสควรขอดูสถิติอัตราการตั้งครรภ์ของแต่ละคลินิก อย่างน้อยควรเลือกคลินิกที่มีอัตราความสำเร็จเอยู่เหนือค่ามาตรฐาน นอกจากการพิจารณาอัตราการตั้งครรภ์ ควรพิจารณาอัตราการแท้ง อัตราการการคลอดเด็กที่มีชีวิตในช่วงอายุของมารดาประกอบด้วย
การพิจารณาเรื่องค่าใช่จ่ายในการรักษา
ค่าใช้จ่ายในการรักษาเป็นปัจจัยสำคัญข้อหนึ่งในการตัดสินใจเลือกคลินิก คลินิกขนาดเล็กและคลินิกในโรงพยาบาล โรงเรียนแพทย์ค่าใช้จ่ายมักถูกกว่า คลินิกขนาดใหญ่ และคลินิกในโรงพยาบาลเอกชนเป็นจำนวนมาก คู่สมรสควรสอบถามรายละเอียดว่าค่าใช้จ่ายที่เจ้าหน้าที่ประเมินให้ มีอะไรบ้าง รวมค่าแพทย์ ค่ายา ค่าแช่แข็งตัวอ่อนหรือไม่ การชำระเงิน ชำระตามค่าใช้จ่ายจริงหรือต้องชำระล่วงหน้า กรณีชำระล่วงหน้า ถ้ามีการยกเลิกขั้นตอนการรักษา ขั้นตอนการคืนเงินเป็นอย่างไร ค่ารักษาที่แพงไม่ได้หมายความว่าดีที่สุดเสมอไป การตัดสินใจควรเลือกคลินิกที่เหมาะสมกับรายได้ของครอบครัว และข้อมูลที่ค้นคว้าเพราะคู่สมรสบางคู่อาจต้องรักษาหลายครั้งจึงประสบความสำเร็จ ไม่ควรตัดสินใจด้วย ราคาที่ถูกสุด ควรคำนึงถึง มาตรฐานการรักษา และความปลอดภัยเป็นหลัก
เมื่อคู่สมรสได้ค้นคว้าศึกษาข้อมูลและใช้แนวทางในการเลือกคลินิกรักษามีบุตรยากเพื่อช่วยตัดสินใจเลือกสิ่งที่เหมาะสมกับตนเองได้แล้ว คู่สมรสควรโทรเข้าไปสอบถามข้อมูลการรักษา ค่าใช้จ่ายโดยประมาณ แล้วทำการนัดเข้าไปดู สถานที่ รับคำปรึกษาเบื้องต้น ถ้ามีความประทับใจ รู้สึกมั่นใจในคลินิกและ แพทย์ ก็ตัดสินใจรับการรักษา ถ้ารู้สึกไม่มั่นใจคู่สมรสควรดูคลินิกอื่นที่สนใจประกอบ เนื่องจากปัจจัยความสำเร็จที่สำคัญปัจจัยหนึ่งคือคู่สมรสต้องไว้ใจ และมั่นใจในแพทย์ผู้รักษา
บทความโดย
คุณปริญดา อาวเจนพงษ์
หัวหน้าแผนกให้คำปรึกษาและประสานงาน
โรงพยาบาลเจตนิน
วารสารวิชาการเจตนิน Vol.5 No.2